بررسی وضعیت بازار مسکن از ابتدای سال ۹۶ تاکنون

، بررسی وضعیت بازار مسکن شهر تهران در ۲۷ ماه گذشته نشان می‌دهد که در ماه‌های اردیبهشت، خرداد، شهریور و اسفند بالاترین تورم ماهانه مسکن اتفاق افتاده و در ماه‌ فروردین ثبات نسبی قیمت بر بازار حاکم بوده است.

شهریورماه ۱۳۹۷هیجان بازار مسکن پایتخت با ۹.۷ درصد افزایش ماهانه‌ قیمت به نقطه اوج خود در سال گذشته رسید و پس از آن تا بهمن ماه با میانگین ۴.۳ درصد به تدریج فروکش کرده است. سپس در اسفندماه با توجه به افزایش حجم خرید و فروش ناشی از انتظارات تورمی، رشد ماهانه قیمت به رقم ۸.۸ درصد رسیده است.

در سال جاری نیز تا کنون ماه اردیبهشت با ۱۲.۵ درصد رشد ماهانه، بالاترین میزان افزایش قیمت را به خود اختصاص داده و البته دومین ماه از سال جاری، رکورد بالاترین میزان افزایش ماهیانه قیمت از ابتدای سال ۱۳۹۶ تا کنون را به خود اختصاص داده است.

در خردادماه قیمت مسکن شهر تهران رقم بی‌سابقه ۱۳.۳ میلیون تومان در هر متر مربع را لمس کرد که تورم ۴.۹ درصد ماهانه و ۱۰۴ درصد سالانه را نشان می‌دهد.

هرچند عمده کارشناسان معتقدند که بازار مسکن در حال نزدیک شدن به نقطه اشباع قیمتی است، اگر روال دو سال گذشته ادامه پیدا کند، ممکن است در شهریورماه با افزایش نسبی قیمت مواجه شویم و در نیمه دوم سال به ثبات نسبی قیمت برسیم.

منحنی تورم ملکی در پایتخت نشان می‌دهد که اوضاع قیمت ماه‌های فروردین معمولاً آرام بوده است. فروردین ۱۳۹۶قیمت مسکن شهر تهران در مقایسه با ماه قبل از آن ۴.۳ درصد کاهش یافت.

فروردین ۱۳۹۷ نیز میانگین قیمت ماهانه ۲ درصد افت کرد. فروردین ۱۳۹۸ هم با وجود قرار گرفتن در بازه تورم سه ماهه، میانگین رشد قیمت مسکن شهر تهران نسبت به ماه قبل از آن تنها افزایش ۲.۱ درصد را نشان داد.

بررسی وضعیت معاملات بازار مسکن تهران

معاملات قطعی در بازار مسکن به نصف اردیبهشت ماه سال قبل رسیده است. دفاتر مشاور املاک می‌گویند که بعد از جهش ماهیانه قیمت که در اسفندماه اتفاق افتاد در یک هفته گذشته، رشد قیمت متوقف و فایل‌های بیشتری به بازار عرضه شده است.

تقویت بازار از طریق دو گروه سنی آپارتمان‌ها محسوس‌تر است؛ گروه اول واحدهای قدیمی هستند که به قصد تبدیل به احسن برای فروش ارائه شده‌اند و گروه دوم کلیدنخورده‌هایی که صاحبان آنها به دلیل سردرگمی بازار در ماه‌های اخیر از فروش آن خودداری می‌کردند.

واسطه‌های ملکی معتقدند پس از آن‌که تهدیدات خارجی اثر چندانی در بازار ارز ایجاد نکرد، شرایط برای عرضه واحدهای نوساز فراهم شده و حذف قیمت در آگهی‌های فروش ملک نیز در آرامش بازار بی‌تاثیر نبوده است.

بر اساس داده‌های اولیه از سامانه معاملات شهر تهران، قراردادهای خرید و فروش تا روز ۲۶ اردیبهشت ماه ۱۳۹۸ بالغ بر ۴۷ درصد نسبت به زمان مشابه سال قبل کاهش نشان می‌دهد.

کارشناسان معتقدند پس از ثبات قیمت ارز، اطمینان برای آرامش نسبی بازار مسکن در ماه‌های آینده بیشتر شده است. از سوی دیگر پایین بودن توان متقاضیان مؤثر کماکان به عنوان پاشنه آشیل اصلی، معاملات بازار ملک را تحت تأثیر قرار داده است.

محاسبات نیز نشان می‌دهد که با توجه به تجربه رونق و رکود قبلی بازار مسکن در سال ۱۳۹۱ رشد قیمت مسکن در بالاترین میزان به حدود نصف قیمت دلار رسیده و پس از آن دیگر هرگز ظرفیت رشد متناسب با قیمت ارز را نداشته است. به دنبال آن و پس از نوسانات ارزی که از اواخر سال ۱۳۹۶ آغاز شد قیمت ارز ۲۷۶ درصد و قیمت مسکن ۱۲۱ درصد افزایش یافته است.

با این حساب، مسکن تقریباً یک بار دیگر، نقطه اوج قیمت را لمس کرده و جهش سنگین آن در سال جاری دور از ذهن است. مشاوران املاک در مناطق ۵، ۴ و ۸ می‌گویند آرامش بازار، مشتریان را برای خرید ترغیب می‌کند اما اگر مالکان قیمت‌ها را مثل ماه‌های قبل بالا ببرند امکان خروج از رکود فراهم نمی‌شود.

بازار آپارتمان‌های زیر ۱۰ میلیون تومان

 با وجود اینکه میانگین قیمت هر مترمربع آپارتمان مسکونی در پایتخت در معاملات اسفند ماه به حدود ۱۱ میلیون تومان رسید، اما هنوز شمار زیادی از جست‌وجوگران بازار مسکن به دنبال واحدهای قیمت‌مناسب متناسب با بودجه اندک خود هستند و از این رو بازار آپارتمان‌های تا مترمربعی ۱۰ میلیون تومان به مقصود عده زیادی از متقاضیان مسکن تبدیل شده است.

اگرچه عده زیادی از عرضه‌کنندگان بازار مسکن اعم از سازنده‌ها و متقاضیان تبدیل به احسن و همین‌طور کسانی که با انگیزه سرمایه‌گذاری وارد بازار مسکن شده و خرید انجام داده‌اند و حال قصد فروش پس از سپری شدن یک دوره رشد قیمت را دارند، همچنان دچار سردرگمی هستند و درباره اینکه آیا بهترین زمان برای فروش فرارسیده یا نه، تردید دارند و در نتیجه تعداد فایل‌های نزد بنگاه‌ها کاهش یافته است، اما در عین حال کسانی که اصرار به خرید دارند همچنان در بازار مسکن در حال جست‌وجو هستند و گزینه‌های متناسب با بودجه خود را ارزیابی می‌کنند.

به اذعان مشاوران املاک در مناطق متوسط رو به پایین اغلب متقاضیان درصدد خرید ملک تا مترمربعی ۱۰ میلیون تومان هستند و البته بخش اعظم همین رقم را هم با دشواری و از طریق وام و به رهن سپردن ملک تامین کرده‌اند، این گروه در اغلب مناطق به ویژه مناطق ۴ تا ۱۶ می‌توانند املاکی در این بازه قیمتی جست‌وجو کنند، اما در مناطق بالاتر آپارتمان‌های تا مترمربعی ۱۰ میلیون تومان اغلب قدیمی‌ساز بوده و سن بنای بیش از ۱۵ سال دارند.

این در حالی است که در مناطق دارای بافت فرسوده نسبتا وسیع همچون مناطق ۷، ۹ و ۱۰ یافتن آپارتمان نوساز در این گروه قیمتی هنوز غیر ممکن نشده است.

محله‌های نامجو، خواجه نظام، رودکی، وحیدیه، دماوند، جشنواره، استاد معین، امام حسین (ع) و میدان خراسان از جمله نقاطی هستند که جست‌وجوی آپارتمان زیر ۱۰ سال ساخت و بعضا حتی زیر ۵ سال ساخت تا مترمربعی ۱۰ میلیون تومان در آنها ممکن است.

بررسی وضعیت بازار مسکن تهران در فروردین ۹۸

بازار مسکن تهران در اولین ماه از سال جدید با سقوط آزاد معاملات خرید مواجه شد و کم‌فروش‌ترین ماه بازار ملک برای فروردین ۹۸ به ثبت رسید. کارنامه مقدماتی – آمار اولیه – از بازار معاملات مسکن فروردین امسال مطابق اطلاعات درج‌شده از مبایعه‌نامه‌ها در سامانه رهگیری نشان می‌دهد ۲ هزار و ۵۰۰ واحد در تهران طی این ماه فروخته شد؛ درحالی‌که معاملات در همه ماه‌های فروردین سال‌‌های گذشته از ۴ هزار واحد کمتر نبوده است. سفته‌بازها با اطلاع از بدبینی عمومی به آینده، مجددا نقش اصلی در معاملات پیدا کرد‌ه‌اند.

در حالی که معاملات مسکن در فروردین به پایین‌ترین حد ممکن رسیده و حتی نسبت به ماه مشابه سال‌های قبل هم نصف شده است، انتظارات تورمی فروشنده‌ها سبب بازگشت سفته‌بازان به بازار ملک شد.

 کارنامه مقدماتی از معاملات مسکن در فروردین ماه ۹۸ حکایت از ریزش حداقل ۴۵ درصدی معاملات ثبت شده در سامانه اطلاعات بازار املاک ایران نسبت به آمار معاملات در فروردین سال ۹۷ دارد. تعداد آپارتمان‌های فروخته‌شده در اولین ماه سال‌جاری نسبت به آخرین ماه سال گذشته نیز افت قابل‌ملاحظه‌ای در حدود ۷۷ درصد دارد.

این آمارها البته حاصل محاسبات بر اساس برآورد اولیه تعداد معاملات بر اساس آخرین به‌روزرسانی سامانه اطلاعات بازار املاک تا ظهر روز گذشته است. طبق اطلاعات این سامانه از اول تا ۳۱ فروردین ماه ۲۵۰۰ فقره آپارتمان در تهران فروخته شده و این در حالی است که طی یک دهه اخیر سابقه نداشته حتی در سال‌های رکودی و در ماه‌های نیمه تعطیل فروردین حجم معاملات مسکن به زیر ۴۰۰۰ فقره برسد.اگرچه سامانه اطلاعات بازار املاک ایران تا ظهر روز گذشته داده‌های مربوط به معاملات مسکن در تهران تا ۳۱ فروردین را منتشر کرده بود، اما با این حال نمی‌توان این آمار را قطعی ارزیابی کرد، چراکه معمولا تعداد معاملات ثبت شده در این سامانه در اولین روز هر ماه اختلاف چند صدتایی با تعداد معاملات همان ماه پس از گذشت چند روز ابتدایی ماه جدید دارد.

به این ترتیب ممکن است تعداد معاملات در چند روز آینده به بیش از رقم ۲۵۰۰ فقره که روز گذشته احصا شد، افزایش یابد.

علت این اختلاف، زمان ثبت معاملات از سوی برخی مشاوران املاک است. معمولا عده‌ای از مشاوران املاک در روزهای آخر ماه و چند روز ابتدایی ماه جدید نسبت به ثبت قراردادهایی که در طول ماه منعقد شده اما هنوز آنها را در سامانه ثبت نکرده‌اند، اقدام می‌کنند.

به همین علت مراجع رسمی برای اعلام تحولات بازار مسکن هر ماه حداقل سه تا پنج روز بعد از پایان هر ماه تامل کرده و سپس داده‌های آماری نهایی شده را برای محاسبات استفاده می‌کنند. بنابراین آنچه اکنون به‌عنوان حجم معاملات فروردین ماه مبنای نگارش این گزارش قرار گرفته، کارنامه مقدماتی از بازار مسکن فروردین را منعکس می‌کند و برای انتشار کارنامه رسمی به چند روز زمان نیاز است.

حتی اگر این رقم را تعدیل کرده و با احتساب معاملاتی از فروردین که در دو سه روز آتی ثبت خواهند شد، تعداد معاملات را حدود ۳۰۰۰ فقره در نظر بگیریم، بازهم این رقم نشان‌دهنده سقوط آزاد حجم معاملات خرید مسکن در تهران طی اولین ماه بهار است.

بازار معاملات مسکن ۹۸ در ابتدای سال چه وضعیتی دارد؟

اولین برداشت از بازار مسکن ۹۸ به فاصله ۱۰ روز از شروع به کار واقعی بازار معاملات ملک از فریز شدن خرید وفروش واحدهای مسکونی به دلیل عبور کف قیمت‌های پیشنهادی از سقف قدرت خرید متقاضیان، حکایت دارد.

تحقیقات میدانی از بازار معاملات مسکن که به‌صورت اسمی دو روز و به‌صورت واقعی ۱۰ روز از آغاز به کار آن در سال جدید سپری می‌شود، نشان می‌دهد هم‌اکنون به واسطه انجماد معاملاتی در بازار ملک به دلیل عقب‌نشینی و حاشیه‌نشینی هر دو سمت عرضه و تقاضا، تعداد خانه‌های خالی در پایتخت رو به افزایش رفته که مهم‌ترین دلیل این موضوع بدبینی سمت عرضه واحدهای نوساز نسبت به شرایط فعلی بازار به دلیل تصور احتمال ایجاد نوسان در بازار ارز در ماه‌های پیش‌رو است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد اگرچه بنگاه‌های معاملات املاک از دو روز قبل به‌صورت اسمی فعالیت خود را در سال جدید آغاز کرده‌اند اما از آنجا که هم‌اکنون بخش قابل‌توجهی از روند معاملات ملکی از بازاریابی و عرضه فایل تا انتخاب واحد از سوی جست‌و‌جو‌گران ملکی و متقاضیان از طریق فضای مجازی انجام می‌شود، عملا بازار معاملات مسکن طی ۱۰ روز نامتوالی اخیر وارد سال جدید کاری شده است.

تحقیقات میدانی از آنچه تاکنون در بازار معاملات مسکن سال جدید سپری شده حاکی است بازار معاملات مسکن شهر تهران در شرایط فعلی در وضعیت کما به‌سر می‌برد؛ شرایطی که واسطه‌های بازار از آن در قالب فریز معاملات ملک در پایتخت یاد می‌کنند؛ بنا بر اعلام آنها هم‌اکنون هر دو سمت خریدار و فروشنده در وضعیت بی‌عملی قرار دارند و به نوعی به حاشیه بازار رفته ومنتظر مشخص شدن شرایط بازار برای هر نوع تصمیم‌گیری درخصوص انجام معامله یا عدم انجام آن هستند.

هر چند شرایط فعلی بازار مسکن به دلیل نبود عرضه و تقاضا برای فروش و یا خرید املاک مسکونی در شرایط فعلی به نوعی می‌تواند به معنای ایجاد شرایط رکودی در بازار مسکن باشد اما واسطه‌ها معتقدند این شرایط را نمی‌توان رکود نامید؛ چراکه از نظر واسطه‌های بازار، رکود بازار مسکن به شرایطی اطلاق می‌شود که تعداد فروشنده‌ها به مراتب بیش از تعداد خریداران حاضر در بازار باشد.

همچنین شرایط هیجان معاملاتی نیز از دید آنها به وضعیتی گفته می‌شود که تعداد خریداران به دلیل رو به رشد بودن قیمت مسکنبیش از تعداد فروشنده‌های مسکن باشد.

اگرچه تعداد معاملات خرید وفروش واحدهای مسکونی در اسفند ماه-آخرین ماه از سال گذشته-به واسطه حضور پررنگ هر دو سمت عرضه و تقاضا در بازار مسکن نسبت به ماه‌های قبل به میزان چشمگیری افزایش یافت و در مقایسه با بهمن ماه-یک ماه قبل از آن-۳۵ درصد رشد کرد اما تحقیقات میدانی نشان می‌دهد در ۱۰ روز کاری نامتوالی بازار مسکن در سال جدید هر دو سمت خریدار و فروشنده از بازار خارج شده‌اند و به نوعی در حال ارزیابی شرایط جدید بازار هستند.

علت خروج دسته‌جمعی خریداران و فروشندگان مسکن به نوعی به بدبینی آنها از شرایط موجود و پیش‌روی بازار مسکن مربوط می‌شود؛ هرکدام از دو گروه خریدار و فروشنده بنا بر دو علت عمده هم‌اکنون حاشیه بازار را به متن آن ترجیح داده‌اند و تمایل دارند تا مشخص شدن اوضاع از انجام هر نوع معامله خرید یا فروش خودداری کنند.

هر چند در ۱۰ روز کاری غیرمتوالی بازار مسکن در فروردین ماه امسال دست‌کم حدود ۵۰ فقره معامله خرید مسکن در تهران انجام شده است اما هم‌اکنون عمده خریداران وفروشندگان واحدهای مسکونی جزو گروه حاشیه‌نشین بازار محسوب می‌شوند.